Deze krachtige aansporing werd gedaan door mijn Boeddhistische leraar tijdens het drie jaar durend onderricht dat ik van hem heb mogen ontvangen. De context waarin hij deze uitspraak herhaaldelijk deed, was dat van het innerlijk onderzoek naar de oprechtheid en waarheid van de motieven voor mijn handelen. Maar deze aansporing is natuurlijk ook heel goed en met vrucht toe te passen op wat ons uit de buitenwereld tegemoet komt, zo heb ik inmiddels kunnen ervaren.
Overigens vormt deze aansporing eigenlijk de moderne versie van wat dé filosoof van De Verlichting, Emmanuel Kant (1724-1804) al in het latijn had gezegd: “Aude sapere” oftewel: durf te denken, het motto van de Verlichting. En denken was voor Kant het kritisch bevragen van wat zich aan jou voordoet.
Situaties, beweringen en gedragingen die zeker in aanmerking komen om nieuwgierig op door te vragen, zijn die van politici. Het gaat in deze context immers om het uitoefenen van door burgers overgedragen macht aan een zeer beperkt aantal personen. En als er iets is dat de geschiedenis ons leert, dan is dat, dat macht verslavend werkt op machthebbers, dat zij eerder hun macht willen vergroten dan verkleinen.
Natuurlijk zijn er op dit beeld – gelukkig – enkele uitzonderingen. Ik noem Nelson Mandela, de eerste zwarte president van Zuid-Afrika, en Dag Hammarskjöld, secretaris-generaal van de VN van april 1953 tot september 1961. Mandela was innerlijk gelouterd door de jarenlange gevangenschap op Robbeneiland en van Hammarskjöld is achteraf bekend geworden dat hij als grondslag voor zijn openbare optreden als VN-baas een innerlijk spiritueel leven verzorgde, blijkend uit zijn aantekeningen die later als boek onder de titel ‘Merkstenen’ zijn uitgegeven.
De afgelopen periode van ca. 3 jaar heeft mij laten zien hoe weinig er over is van dit ideaal van durven denken, van nieuwsgierig blijven, van onderzoekend in het leven staan.
Wat wij geacht worden te denken, wordt ons verteld door de regering en een groot deel van onze volksvertegenwoordiging via de gezagsgetrouwe mainstream media: op het kritisch bevragen van het geldende narratief konden zij – helaas – niet worden betrapt.
In navolging van en geïnspireerd door Abraham Kuyper, geciteerd door premier Rutte: “Bij elke wel gelukte aanslag op de vrijheid kan dus de Staat nooit dan medeplichtige zijn, hoofdschuldige blijft de plichtvergeten burger zelf die in zonde en zingenot zijn zedelijke spierkracht verslappend, de kracht tot eigen initiatief verloor”, wil ik blijven ijveren voor nieuwsgierigheid, voor zelf denken, kortom voor het weer gepassioneerd centraal stellen van waarheidsvinding door een onderzoekende levenshouding.
Met dit ideaal voor ogen zal ik donderdagmiddag 5 januari 2023 weer – voor de 31-ste keer – present zijn met mijn protest bij de gebouwen van de Tweede Kamer in Den Haag.
Wanneer jij je kunt vinden in mijn beweegredenen voor deze actie, brand dan thuis gedurende de tijd dat ik in Den Haag rondloop – zo tussen 15.00 en 17.00 uur – een kaars voor jouw raam. Een mooier gebaar dan het verspreiden van het licht van de kaars als symbool van innerlijke vastberadenheid op de weg van waarheidsvinding is er niet !
Ik wens jou een nieuwsgierig 2023 !
Rolf H. van Velthoven,
Groningen
